Prva ekološka država na svijetu
Crna Gora sve više ulaže u razvoj održivog turizma i zaštitu ambijentalnih i kulturnih vrijednosti. Želeći sačuvati i zaštiti ljepote svoje zemlje osnovana su 4 nacionalna parka: NP Durmitor, NP Lovćen, NP Biogradska gora i NP Skadarsko jezero.
Nacionalni Park Durmitor
Durmitor je planina i nacionalni park u Crnoj Gori. Najviši vrh je Bobotov kuk visok 2.523 metara. Smatra se da ime Durmitor potiče od keltskih reči koje znače "planina puna vode.”
Predeli Durmitora, po lepoti i neokrnjenosti retko i autentično delo prirode, proglašeni su nacionalnim parkom 1952. godine. Smešten na severozapadu Crne Gore, park obuhvata osnovni masiv Durmitora sa kanjonima Tare, Drage i Sušice i gornji deo kanjonske doline Komarnice, zauzimajući površinu od 39.000 ha.
Osnovna odlika reljefa durmitorskog područja jeste prostrana visoravan na 1500 metara nadmorske visine, koju presecaju duboke kanjonske doline i sa koje se uzdižu impozantni planinski vrhovi, od kojih je 48 sa preko 2000 metara nadmorske visine i među njima najviši Bobotov Kuk sa 2523 m.
Lepoti durmitorskog masiva posebnu draž daje 18 ledničkih jezera, nazvanih gorske oči, na visinama iznad 1500 m. Najveće i najatraktivnije je Crno jezero.
Veličanstvenosti pejsaža doprinose, pored lepote jezerskog basena i blistave vodene površine, prostrani šumski predeo koji ga okružuje i vrh Međeda, gorostasno uzdignut nad njim. Udaljeno je 2 km od planinskog gradića Žabljaka, zimskog turističkog centra Crne Gore.
Među najlepšim ukrasima parka su i bistre, silovite reke koje su ovom području podarile velelepne kanjonske doline. Posebno impresionira reka Tara, kako lepotom i pokretom svojih voda, tako i dubinom i pejzažem kanjona, čineći ga jednim od najlepših u svetu.
Po bogastvu flore i faune, složenosti ekosistema, zastupljenosti preko 1300 vrsta vaskularnih biljaka što predstavlja izuzetnu koncentraciju sa velikim brojem endemičnih i reliktnih vrsta, Durmitor predstavlja izuzetnu prirodnu vrednost i trajnu inspiraciju naučnika i ljubitelja prirode.
Durmitorski nacionalni park obiluje značajnim brojem spomenika kulture od antičkog perioda do najnovijeg doba. Najkarakterističniji su srednjevekovni spomenici: razvaline gradova i utvrđenja, mostovi i karaule, nekropole i manastirski kompleksi u dolini reke Tare.
Sva raskoš prirodnih lepota, ambijentalnih i kulturnih vrednosti Durmitora i reke Tare, preovladala je da se nacionalni park Durmitor uvrsti u spisak Svetske kulturne i prirodne baštine, odlukom Međunarodnog komiteta za Svetsku kulturnu i prirodnu baštinu, u Parizu 1980. godine, dok je reka Tara i njena kanjonska dolina, UNESKO-vim programom Čovek i biosfera 1977. godine uvrštena u svetske ekološke rezerve biosfere.
Nacionalni park Lovćen
Nacionalni park Lovćen se nalazi u jugoistočnom delu Evrope, u Crnoj Gori. Nacionalni park obuhvata centralni i najviši deo lovćenskog masiva, površine 6.220 hektara. Proglašen je Nacionalnim parkom 1952. godine.
Smešten u jugozapadnom delu Crne Gore, uzdiže se sa ivica jadranskog basena, zatvarajući tako duge i vijugave bokeljske zalive, čineći zaleđe drevnom pomorskom gradu Kotoru.
Na relativno uzanom prostoru sreću se brojni i raznovrsni oblici reljefa, naglašeni u središnjem delu planine, gde se Lovćen najviše izdigao Stirovnikom i Jezerskim vrhom. Padine planine su kamenite, sa brojnim škrapama, jamama i dubokim vrtačama, dajući krajolicima specifičan izgled.
Nalazeći se na granici dve sasvim različite prirodne celine, mora i kontinenta, Lovćen trpi uticaje oba klimatska tipa. Specifičan spoj životnih uslova uslovio je razvoj raznovrsnih bioloških sistema.
Na području ovog nacionalnog parka značajnu vrednost čini kulturno-istorijsko nasleđe. Svojevrstan arhitektonski relikt, vredan pažnje, predstavljaju čuvene lovćenske serpentine. Stari put od Kotora vijuga uz Lovćen do Njeguša, živopisnog planinskog sela, u kojem se nalaze rodne kuće Petra II Petrovića Njegoša, znamenitog crnogorskog vladike i pesnika iz XIX veka i poslednjeg vladara Crne Gore, kralja Nikole I Petrovića.
Lovćenski kraj obiluje brojnim elementima narodnog graditeljstva. Autentične su stare kuće i seoska guvna, kao i kolibe u katunima - letnjim stočarskim naseobinama. Sa vidikovca, u neposrednoj blizini, pruža se nezaboravan pogled na Bokokotorski zaliv i Katunsku nahiju koju je čuveni Bernard Šo, kada je ugledao, nazvao Kameno more.
Najmonumentalniji spomenik nacionalnog parka Lovćen je Njegošev mauzolej, podignut na Jezerskom vrhu, mestu koje je ovaj istaknuti pesnik i mislilac još za života izabrao za večni počinak.Njegoš je još za života sagradio na Jezerskom vrhu kapelicu u kojoj je docnije i sahranjen. Po austrijskoj okupaciji Crne Gore u vreme Prvog svetskog rata, ova je crkva srušena (i Njegoševo telo preneto u Cetinjski Manastir) da bi ponovo bila obnovljena u vreme Kralja Aleksandra, dvadesetih godina prošlog veka. 1970. godine tadašnja komunistička vlast u Crnoj Gori je počela pripreme za njeno rušenje i izgradnju mauzoleja koji je u stilu Bečke secesije zamislio vajar Ivan Meštrović. Meštrović, mada svetski poznat, nikada nije bio na Lovćenu.
Jugoslovenska javnost se uzbunila i masovno protestovala protiv kršenja Njegoševe poslednje volje i rušenja skromne zadužbine u korist monumentalne građevine kakvu Njegoš nikada ne bi želeo.
Nacionalni park Biogradska gora
Nacionalni park Biogradska gora je osnovan 1952. godine. Smešten u prostoru severo-istočne Crne Gore, između reka Tare i Lima, u središnjem delu planine Bjelasice, zahvata površinu od 5.650 hektara.
Omeđen planinskim visovima, ispresecan potocima i uvalama, ukrašen prelepim jezerima, okićen vekovnim šumama i pitomim livadama, predstavlja veličanstven dar prirode.
Njegova zaštita datira još od 1878. godine, kada je ova teritorija postala Knjažev zabran, poklon ondašnjem gospodaru Crne Gore knjazu Nikoli. Pejsaž je izuzetno pitom, sa dominantnom zelenom bojom usled prostranstava jedinstvenih šumskih ekosistema, koje smenjuju živopisni krajolici sa livadskom vegetacijom.
Glacijalni oblici reljefa kao što su vrhovi visoki i preko 2000 metara (Crna glava - 2.139 m) i glečerski valovi i cirkovi, sa više glečerskih jezera, daju predelu neponovljivu lepotu.
Najznačajnija prirodna vrednost ovog nacionalnog parka je prašuma Biogradska gora, koja zauzima površinu od 1600 hektara i jedna je od poslednjih triju u Evropi. Ima karakter strogo zastićenog rezervara.
U srcu prašume smestilo se prekrasno Biogradsko jezero, najveće i najpoznatije u nizu ledničkih jezera na području nacionalnog parka. U bistroj jezerskoj vodi ogleda se sva lepota drevne šume dajući joj modro-zelenu boju i čineći pejsaž takvim da ostavlja utisak duboke impresije.
Znamenitosti prašumskog rezervata, ostale prirodne vrednosti i pejzažne lepote nacionalnog parka kandiduju ovo područje za uključenje u Svetsku prirodnu baštinu i međunarodni ekološki program Čovek i biosfera.
Istorija je na ovim prostorima ostavila duboke tragove. Kulturno-istorijska nasleđa nacionalnog parka čine arheološki lokaliteti, sakralni spomenici, narodno graditeljstvo. Brojni autohtoni objekti narodne arhitekture u selima i katunima, kuće, brvnare, kule, vodenice rasuti su po obodu prašumskog rezervata planine Bjelasice.
Vrlo slikovito i atraktivno deluju katuni Pešica rupe, Vranjak, Siska, Vragodo. Leti padine ožive, katuni se ispune, a proplanci zaspu zvucima čaktara.
Nacionalni park Skadarsko jezero
Nacionalni park Skadarsko jezero se nalazi na granici između Crne Gore i Albanije. Crnoj Gori pripadaju dve trećine jezera dok je jedna trećina na teritoriji Republike Albanije. Crnogorski deo jezera sa priobaljem, površine 40.000 ha, proglašen je nacionalnim parkom 1983. godine.
Živopisno i po mnogo čemu jedinstveno Skadarsko jezero smestilo se u zetsko-skadarskoj kotlini, zadržavajući rekom Bojanom kontakt sa Jadranskim morem, od kojeg ga je u dalekoj prošlosti odvojio lanac visokih planina.Sa površinom od 370 do 530 km2, zavisno od vodostaja, predstavlja najveće jezero na Balkanu. Odvaja se od ostalih nacionalnih parkova kao područje sa izrazitim limnološkim karakteristikama, izuzetnim bogastvom ornitofaune i ihtiofaune i bujnom vegetacijom močvarnog tipa. Predstavlja jedan od najinteresantnijih biotopa ovog područja.
Samo jezero je kriptodepresija, što znači da se neki delovi njegovog dna nalaze ispod nivoa mora. Takva mesta nazvana su sublakustrični izvori ili oka. Ima ih oko 30. Najdublje oko je Radus, dubine 60 m, a po nekim podacima i dublje, dok je prosečna dubina Jezera oko 6 m.
Njegove obale su razuđene i bogate brojnim zalivima, poluostrvima i rtovima, većinom močvarne, obrasle širokim pojasom trske. Biljni svet je bogat i raznovrstan.
Kao značajno stanište vodenih ptica Skadarsko jezero je Ramsar konvencijom 1996. godine upisano u Svetsku listu močvara od međunarodnog značaja.
Zahvaljujući prvenstveno očuvanju ekosistema i usled nepristupačnosti nekih delova jezera, naročito uz njegovu severnu močvarnu obalu, Skadarsko jezero je ptičji raj čak za 264 vrste ptica, od kojih su mnoge u najvećem delu svojeg areala, proređene i ugrožene. U Evropi redak kudravi pelikan (Pelicanus crispus) postao je zaštitni znak jezera i nacionalnog parka.
Mnogobrojni kulturno-istorijski spomenici: arheološka nalazišta, manastirski kompleksi i utvrđenja, razbacani u širokoj lepezi u basenu Skadarskog jezera, govore da je još u XIV i XV veku ovo područje bilo značajno kulturno središte.
Izuzetnu grupu kulturnog nasleđa čini tradicionalno narodno graditeljstvo, stara nenaseljena i zapuštena ribarska naselja, smeštena na samoj obali Jezera, Radus, Krnjice, Poseljani, Karuc, u kojima se nekada stanovalo, živelo od ribarenja i raspletale ribarske mreže.
Crna Gora sve više ulaže u razvoj održivog turizma i zaštitu ambijentalnih i kulturnih vrijednosti. Želeći sačuvati i zaštiti ljepote svoje zemlje osnovana su 4 nacionalna parka: NP Durmitor, NP Lovćen, NP Biogradska gora i NP Skadarsko jezero.
Nacionalni Park Durmitor
Durmitor je planina i nacionalni park u Crnoj Gori. Najviši vrh je Bobotov kuk visok 2.523 metara. Smatra se da ime Durmitor potiče od keltskih reči koje znače "planina puna vode.”
Predeli Durmitora, po lepoti i neokrnjenosti retko i autentično delo prirode, proglašeni su nacionalnim parkom 1952. godine. Smešten na severozapadu Crne Gore, park obuhvata osnovni masiv Durmitora sa kanjonima Tare, Drage i Sušice i gornji deo kanjonske doline Komarnice, zauzimajući površinu od 39.000 ha.
Osnovna odlika reljefa durmitorskog područja jeste prostrana visoravan na 1500 metara nadmorske visine, koju presecaju duboke kanjonske doline i sa koje se uzdižu impozantni planinski vrhovi, od kojih je 48 sa preko 2000 metara nadmorske visine i među njima najviši Bobotov Kuk sa 2523 m.
Lepoti durmitorskog masiva posebnu draž daje 18 ledničkih jezera, nazvanih gorske oči, na visinama iznad 1500 m. Najveće i najatraktivnije je Crno jezero.
Veličanstvenosti pejsaža doprinose, pored lepote jezerskog basena i blistave vodene površine, prostrani šumski predeo koji ga okružuje i vrh Međeda, gorostasno uzdignut nad njim. Udaljeno je 2 km od planinskog gradića Žabljaka, zimskog turističkog centra Crne Gore.
Među najlepšim ukrasima parka su i bistre, silovite reke koje su ovom području podarile velelepne kanjonske doline. Posebno impresionira reka Tara, kako lepotom i pokretom svojih voda, tako i dubinom i pejzažem kanjona, čineći ga jednim od najlepših u svetu.
Po bogastvu flore i faune, složenosti ekosistema, zastupljenosti preko 1300 vrsta vaskularnih biljaka što predstavlja izuzetnu koncentraciju sa velikim brojem endemičnih i reliktnih vrsta, Durmitor predstavlja izuzetnu prirodnu vrednost i trajnu inspiraciju naučnika i ljubitelja prirode.
Durmitorski nacionalni park obiluje značajnim brojem spomenika kulture od antičkog perioda do najnovijeg doba. Najkarakterističniji su srednjevekovni spomenici: razvaline gradova i utvrđenja, mostovi i karaule, nekropole i manastirski kompleksi u dolini reke Tare.
Sva raskoš prirodnih lepota, ambijentalnih i kulturnih vrednosti Durmitora i reke Tare, preovladala je da se nacionalni park Durmitor uvrsti u spisak Svetske kulturne i prirodne baštine, odlukom Međunarodnog komiteta za Svetsku kulturnu i prirodnu baštinu, u Parizu 1980. godine, dok je reka Tara i njena kanjonska dolina, UNESKO-vim programom Čovek i biosfera 1977. godine uvrštena u svetske ekološke rezerve biosfere.
Nacionalni park Lovćen
Nacionalni park Lovćen se nalazi u jugoistočnom delu Evrope, u Crnoj Gori. Nacionalni park obuhvata centralni i najviši deo lovćenskog masiva, površine 6.220 hektara. Proglašen je Nacionalnim parkom 1952. godine.
Smešten u jugozapadnom delu Crne Gore, uzdiže se sa ivica jadranskog basena, zatvarajući tako duge i vijugave bokeljske zalive, čineći zaleđe drevnom pomorskom gradu Kotoru.
Na relativno uzanom prostoru sreću se brojni i raznovrsni oblici reljefa, naglašeni u središnjem delu planine, gde se Lovćen najviše izdigao Stirovnikom i Jezerskim vrhom. Padine planine su kamenite, sa brojnim škrapama, jamama i dubokim vrtačama, dajući krajolicima specifičan izgled.
Nalazeći se na granici dve sasvim različite prirodne celine, mora i kontinenta, Lovćen trpi uticaje oba klimatska tipa. Specifičan spoj životnih uslova uslovio je razvoj raznovrsnih bioloških sistema.
Na području ovog nacionalnog parka značajnu vrednost čini kulturno-istorijsko nasleđe. Svojevrstan arhitektonski relikt, vredan pažnje, predstavljaju čuvene lovćenske serpentine. Stari put od Kotora vijuga uz Lovćen do Njeguša, živopisnog planinskog sela, u kojem se nalaze rodne kuće Petra II Petrovića Njegoša, znamenitog crnogorskog vladike i pesnika iz XIX veka i poslednjeg vladara Crne Gore, kralja Nikole I Petrovića.
Lovćenski kraj obiluje brojnim elementima narodnog graditeljstva. Autentične su stare kuće i seoska guvna, kao i kolibe u katunima - letnjim stočarskim naseobinama. Sa vidikovca, u neposrednoj blizini, pruža se nezaboravan pogled na Bokokotorski zaliv i Katunsku nahiju koju je čuveni Bernard Šo, kada je ugledao, nazvao Kameno more.
Najmonumentalniji spomenik nacionalnog parka Lovćen je Njegošev mauzolej, podignut na Jezerskom vrhu, mestu koje je ovaj istaknuti pesnik i mislilac još za života izabrao za večni počinak.Njegoš je još za života sagradio na Jezerskom vrhu kapelicu u kojoj je docnije i sahranjen. Po austrijskoj okupaciji Crne Gore u vreme Prvog svetskog rata, ova je crkva srušena (i Njegoševo telo preneto u Cetinjski Manastir) da bi ponovo bila obnovljena u vreme Kralja Aleksandra, dvadesetih godina prošlog veka. 1970. godine tadašnja komunistička vlast u Crnoj Gori je počela pripreme za njeno rušenje i izgradnju mauzoleja koji je u stilu Bečke secesije zamislio vajar Ivan Meštrović. Meštrović, mada svetski poznat, nikada nije bio na Lovćenu.
Jugoslovenska javnost se uzbunila i masovno protestovala protiv kršenja Njegoševe poslednje volje i rušenja skromne zadužbine u korist monumentalne građevine kakvu Njegoš nikada ne bi želeo.
Nacionalni park Biogradska gora
Nacionalni park Biogradska gora je osnovan 1952. godine. Smešten u prostoru severo-istočne Crne Gore, između reka Tare i Lima, u središnjem delu planine Bjelasice, zahvata površinu od 5.650 hektara.
Omeđen planinskim visovima, ispresecan potocima i uvalama, ukrašen prelepim jezerima, okićen vekovnim šumama i pitomim livadama, predstavlja veličanstven dar prirode.
Njegova zaštita datira još od 1878. godine, kada je ova teritorija postala Knjažev zabran, poklon ondašnjem gospodaru Crne Gore knjazu Nikoli. Pejsaž je izuzetno pitom, sa dominantnom zelenom bojom usled prostranstava jedinstvenih šumskih ekosistema, koje smenjuju živopisni krajolici sa livadskom vegetacijom.
Glacijalni oblici reljefa kao što su vrhovi visoki i preko 2000 metara (Crna glava - 2.139 m) i glečerski valovi i cirkovi, sa više glečerskih jezera, daju predelu neponovljivu lepotu.
Najznačajnija prirodna vrednost ovog nacionalnog parka je prašuma Biogradska gora, koja zauzima površinu od 1600 hektara i jedna je od poslednjih triju u Evropi. Ima karakter strogo zastićenog rezervara.
U srcu prašume smestilo se prekrasno Biogradsko jezero, najveće i najpoznatije u nizu ledničkih jezera na području nacionalnog parka. U bistroj jezerskoj vodi ogleda se sva lepota drevne šume dajući joj modro-zelenu boju i čineći pejsaž takvim da ostavlja utisak duboke impresije.
Znamenitosti prašumskog rezervata, ostale prirodne vrednosti i pejzažne lepote nacionalnog parka kandiduju ovo područje za uključenje u Svetsku prirodnu baštinu i međunarodni ekološki program Čovek i biosfera.
Istorija je na ovim prostorima ostavila duboke tragove. Kulturno-istorijska nasleđa nacionalnog parka čine arheološki lokaliteti, sakralni spomenici, narodno graditeljstvo. Brojni autohtoni objekti narodne arhitekture u selima i katunima, kuće, brvnare, kule, vodenice rasuti su po obodu prašumskog rezervata planine Bjelasice.
Vrlo slikovito i atraktivno deluju katuni Pešica rupe, Vranjak, Siska, Vragodo. Leti padine ožive, katuni se ispune, a proplanci zaspu zvucima čaktara.
Nacionalni park Skadarsko jezero
Nacionalni park Skadarsko jezero se nalazi na granici između Crne Gore i Albanije. Crnoj Gori pripadaju dve trećine jezera dok je jedna trećina na teritoriji Republike Albanije. Crnogorski deo jezera sa priobaljem, površine 40.000 ha, proglašen je nacionalnim parkom 1983. godine.
Živopisno i po mnogo čemu jedinstveno Skadarsko jezero smestilo se u zetsko-skadarskoj kotlini, zadržavajući rekom Bojanom kontakt sa Jadranskim morem, od kojeg ga je u dalekoj prošlosti odvojio lanac visokih planina.Sa površinom od 370 do 530 km2, zavisno od vodostaja, predstavlja najveće jezero na Balkanu. Odvaja se od ostalih nacionalnih parkova kao područje sa izrazitim limnološkim karakteristikama, izuzetnim bogastvom ornitofaune i ihtiofaune i bujnom vegetacijom močvarnog tipa. Predstavlja jedan od najinteresantnijih biotopa ovog područja.
Samo jezero je kriptodepresija, što znači da se neki delovi njegovog dna nalaze ispod nivoa mora. Takva mesta nazvana su sublakustrični izvori ili oka. Ima ih oko 30. Najdublje oko je Radus, dubine 60 m, a po nekim podacima i dublje, dok je prosečna dubina Jezera oko 6 m.
Njegove obale su razuđene i bogate brojnim zalivima, poluostrvima i rtovima, većinom močvarne, obrasle širokim pojasom trske. Biljni svet je bogat i raznovrstan.
Kao značajno stanište vodenih ptica Skadarsko jezero je Ramsar konvencijom 1996. godine upisano u Svetsku listu močvara od međunarodnog značaja.
Zahvaljujući prvenstveno očuvanju ekosistema i usled nepristupačnosti nekih delova jezera, naročito uz njegovu severnu močvarnu obalu, Skadarsko jezero je ptičji raj čak za 264 vrste ptica, od kojih su mnoge u najvećem delu svojeg areala, proređene i ugrožene. U Evropi redak kudravi pelikan (Pelicanus crispus) postao je zaštitni znak jezera i nacionalnog parka.
Mnogobrojni kulturno-istorijski spomenici: arheološka nalazišta, manastirski kompleksi i utvrđenja, razbacani u širokoj lepezi u basenu Skadarskog jezera, govore da je još u XIV i XV veku ovo područje bilo značajno kulturno središte.
Izuzetnu grupu kulturnog nasleđa čini tradicionalno narodno graditeljstvo, stara nenaseljena i zapuštena ribarska naselja, smeštena na samoj obali Jezera, Radus, Krnjice, Poseljani, Karuc, u kojima se nekada stanovalo, živelo od ribarenja i raspletale ribarske mreže.
Нема коментара:
Постави коментар